Bakteriler ve virüsler, insanlarda bulaşıcı hastalıklara neden olan yaygın mikroorganizmalardır. Bazen her iki enfeksiyon da aynı belirtileri gösterebilir. Bununla birlikte, bakteri ve virüsler genetik olarak farklıdır, bu nedenle aynı şekilde tedavi edilemezler. Gerçekten de, ikisi arasındaki farklar nelerdir ve bakteri ve virüsler arasında hangisi daha tehlikelidir?
Bakteriler ve virüsler arasındaki temel fark
Her ikisi de mikroorganizma olmasına rağmen, virüsler ve bakteriler farklı boyutlara, genetik bileşenlere ve yaşam biçimlerine sahiptir.
Virüsler bakterilerden daha küçüktür ve parazit gibidir. Yani virüs ancak diğer canlıların bedenlerinde "sürüyorsa" hayatta kalabilir. Bu arada, bakterilerin dış ortamda daha yüksek bir adaptasyon kabiliyeti vardır.
Ayrıca her bakteri türü insanlarda hastalığa neden olmaz. Aslında, çeşitli bakteri türlerinin varlığı insanlara fayda sağlar.
Bakteriler nelerdir?
Bakteriler, prokaryot ailesine ait mikroplardır. Bakterilerin ince fakat sert hücre duvarları ve hücre içindeki sıvıyı koruyan kauçuk benzeri bir zarları vardır.
Bakteriler kendi kendilerine yani bölünerek çoğalabilirler. Fosillerle ilgili araştırmaların sonuçları, bakterilerin 3.5 milyar yıldan beri var olduğunu gösteriyor.
Bakteriler, çok sıcak veya çok soğuk ortamlar gibi aşırı ortamlar da dahil olmak üzere çeşitli çevresel koşullarda yaşayabilir. Aynı şekilde, yüksek radyoaktif ortamlar gibi insanların bile yaşayamayacağı yerlerde.
Çoğu bakteri hastalığa neden olmaz, ancak…
Aslında, bu bakteri türlerinin yalnızca %1'inden azı hastalığa neden olabilir. Çoğu bakteri, aslında insan vücudu tarafından ihtiyaç duyulur, örneğin: yoğurt mayası ve Escherichia koli.
Bakterilerin vücuttaki önemli rolü, gıdaların sindirim sürecine yardımcı olmak, hastalığa neden olan diğer mikrobiyal enfeksiyonlarla savaşmak, kanser hücreleriyle savaşmak ve faydalı besinler sağlamaktır.
Bazı bakteriler zararsız olmasına ve sağlık üzerinde kötü bir etkisi olmamasına rağmen, bulaşıcı hastalıklara neden olabilecekleri için dikkat edilmesi gereken birkaç bakteri türü vardır.
Bakteriyel enfeksiyonların neden olduğu hastalıklar şunlardır:
- Boğaz ağrısı
- Tüberküloz
- selülit
- Tetanos
- Frengi
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Bakteriyel menenjit
- Difteri
- tifüs
- Lyme hastalığı
Virüsler nelerdir?
Virüsler, konakçılarına bağlanmadan yaşayamayan mikroplardır. Virüsler ayrıca bakterilerden çok daha küçüktür. Her virüsün RNA veya DNA gibi genetik materyali vardır.
Yeni virüsler diğer canlılara bağlandığında çoğalabilir.
Vücuda girdiğinde virüs sağlıklı hücrelere saldırır ve bu hücrelere besin ve oksijen tedarikini üstlenir. Ayrıca virüs, sonunda taşıdığı hücre ölene kadar çoğalmaya başlayacaktır.
Sadece sağlıklı hücrelere zarar vermekle kalmaz, bazı durumlarda virüsler de normal hücreleri tehlikeli hücrelere dönüştürebilir.
Çoğu virüs hastalığa neden olabilir
Bakterilerin aksine, çoğu virüs hastalığa neden olur. Virüsler ayrıca "seçicidir", yani belirli hücrelere spesifik olarak saldırır, örneğin belirli virüsler pankreas, solunum sistemi veya kandaki hücrelere saldırır.
Vücuttaki sadece sağlıklı hücreler değil, virüsler de bakterilere saldırır. Enfeksiyonun neden olduğu hastalıklar şunlardır:
- Soğuk almak
- Nezle
- Kızamık
- Suçiçeği
- Hepatit
- HIV/AIDS
- Kabakulak
- Ebola
- Dang humması
- çocuk felci
- Kızamıkçık
- COVID-19
Her iki enfeksiyona da aynı anda sahip olabilir misiniz?
Bakteriler ve virüsler, farklı hastalıklara neden olmanın yanı sıra, bir kişinin aynı anda bulaşıcı bir hastalık yaşamasına neden olabilir.
Bunun nedeni, bazı durumlarda, örneğin menenjit, ishal ve pnömoni gibi bulaşıcı hastalığa bir virüs veya bakterinin neden olup olmadığının fark edilmesi oldukça zordur.
Ayrıca boğaz ağrısı da virüs veya bakterilerin neden olabileceği durumlar listesinde yer almaktadır. Boğaz ağrısı aslında bir hastalık değil, belirli hastalıklarla karşılaştığınızda ortaya çıkan bir semptomdur.
Grip ve soğuk algınlığına neden olan virüs türleri ve bakteri türleri Streptococcus pyogenes ve Streptokok A grubu her ikisi de boğaz ağrısına neden olabilir.
Diğer durumlarda, viral bir enfeksiyon, bakterilerin neden olduğu ikincil bir enfeksiyona yol açabilir. Essential of Glycobiology kitabında, bu durumun genellikle bir grip enfeksiyonunun sinüs enfeksiyonunu, kulak enfeksiyonunu veya bakterilerin neden olduğu zatürreyi tetiklediğinde ortaya çıktığı açıklanmaktadır.
Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar arasındaki farkı söyleyebilir misiniz?
Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar, özellikle aynı organlara veya vücut dokularına saldırdıklarında benzer semptomlar gösterebilir.
Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar arasındaki fark, enfeksiyonun süresinden, semptomlarından ve semptomların gelişiminden görülebilir. Viral enfeksiyonlarda semptomlar genellikle kısa ama akuttur, örneğin 10-14 gün.
Bu arada, bakteriyel enfeksiyonların semptomları genellikle viral enfeksiyonlardan daha uzun sürer ve zamanla kötüleşir.
İşte bakteriyel ve viral enfeksiyonlara bağlı semptomlardan birkaç fark.
Bakteriyel enfeksiyon belirtileri
Bakteriyel enfeksiyonun en yaygın belirtileri şunlardır:
- sümüksü burun
- Artmaya devam eden ateş
- Bazen öksürük
- Boğaz ağrısı
- Kulak ağrısı
- Nefes almak zor
Viral enfeksiyon belirtileri
Viral enfeksiyonlarda sıklıkla görülen belirtiler şunlardır:
- Burun akması
- Bazen burun kanaması
- Bazen ateş
- öksürük
- Boğaz ağrısı (ancak nadir)
- Uykusuzluk hastalığı
Ancak viral ve bakteriyel enfeksiyonlar arasındaki farkı semptomlar yoluyla bilmek, yaşanan hastalığın kesin nedenini belirleyemez. Nedenin bakteriyel bir enfeksiyon mu yoksa viral bir enfeksiyon mu olduğunu belirlemek için bir doktora danışmanız gerekir.
Doktor hissettiğiniz belirtileri inceleyecek, tıbbi geçmişinize bakacak ve fiziksel belirtileri kontrol edecektir. Gerekirse, doktor genellikle tanıyı doğrulamak için bir kan testi veya idrar testi ister.
Ayrıca, sizi enfekte eden bakteri veya virüsün türünü belirlemek için bir kültür testi de yapılabilir.
Viral ve bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde farklılıklar
Antibiyotikler, bakteriyel enfeksiyonlar için yaygın olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir. Bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek için antibiyotiklerin keşfi, tıp tarihindeki en büyük keşiflerden biridir.
Bununla birlikte, sürekli antibiyotik alırsanız, bakteriler antibiyotiğe "adapte olur", böylece bakteriler antibiyotiğe dirençli hale gelir.
Ayrıca antibiyotikler sadece hastalığa neden olan bakterileri değil, vücudunuza iyi gelen diğer bakterileri de öldürür.
Bu daha ciddi bir hastalığa yol açacaktır. Şu anda birçok kuruluş kesinlikle gerekli olmadıkça antibiyotik kullanımını yasaklamaktadır.
Bununla birlikte, antibiyotikler virüslere karşı etkili bir şekilde çalışmaz. Herpes, HIV/AIDS ve grip gibi bazı hastalıklar için bu hastalıklar için antiviral ilaçlar bulunmuştur.
Bununla birlikte, antiviral ilaçların kullanımı genellikle diğer ilaçlara dirençli mikropların gelişimi ile ilişkilidir.
Peki hangi enfeksiyon daha tehlikeli?
Şu ana kadar virüslerin veya bakterilerin sağlığa daha zararlı olduğuna dair bilimsel bir kanıt yok. Her ikisi de, türüne ve vücutta ne kadar olduğuna bağlı olarak çok tehlikeli olabilir.
Bununla birlikte, genetik farklılıklar, ikisinin üreme şekli ve semptomların şiddeti göz önüne alındığında, viral enfeksiyonların tedavisi bakteriyel enfeksiyonlardan daha zor olma eğilimindedir.
Ayrıca bu mikroorganizmalar da öldürülemez ve antibiyotik kullanılarak büyümeleri durdurulur. Virüslerin büyümesi ancak antiviral ilaçlarla durdurulabilir. Bir tür antibiyotik, çeşitli hastalıklara neden olan bakteri türlerine karşı etkili olabilir, ancak bu, antiviraller için geçerli değildir.
Ayrıca bakterilerden 10 ila 100 kat daha küçük olabilen virüsün boyutu, neden olduğu bulaşıcı hastalığın hızla iyileşmesini zorlaştırıyor.
Virüsün vücudun normal gelişen tüm hücrelerini ele geçirerek vücuda bulaşma şekli de durmayı zorlaştırıyor.
Ancak bu, bakterilerin zararsız olduğu anlamına gelmez. Bir kişi zaten antibiyotiklere dirençliyse, bakteriyel enfeksiyonların tedavisi zor olabilir. Uygunsuz antibiyotik kullanımı, bakteriyel enfeksiyonların tedavi edilmesini zorlaştırabilir.
Bununla birlikte, 20. yüzyılın başlarından beri aşılar, virüs ve bakterilerin neden olduğu bulaşıcı hastalıklara yanıt olarak geliştirilmiştir.
Aşıların kullanımının çiçek hastalığı, çocuk felci, kızamık, tüberküloz ve su çiçeği gibi bulaşıcı hastalıkları büyük ölçüde azalttığı gösterilmiştir. Aşılar ayrıca grip, hepatit A, hepatit B ve insan papilloma virüsü (HPV) gibi hastalıkların önlenmesine de yardımcı olabilir.
COVID-19 ile birlikte savaşın!
Çevremizdeki COVID-19 savaşçılarının en son bilgilerini ve hikayelerini takip edin. Şimdi topluluğa katılın!
