Egzama (atopik dermatit), ana semptomları kuru cilt ve yoğun kaşıntılı kırmızı döküntü ile birlikte kronik bir cilt iltihabıdır. Dermatitin nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte, egzamanın özelliklerinin ortaya çıkması, hem vücudun içinden hem de dışından çeşitli faktörlerle ilişkilidir.
Her kişinin yaşadığı egzamanın özellikleri farklı olabilir. Benzer şekilde, durum her tekrarlandığında her kişi tarafından gösterilen semptomlar. Bu nedenle, egzama semptomları iyi tanınmalıdır, çünkü bu durum cilt enfeksiyonu riskinden kaçınmak için düzenli tedavi gerektirir.
Egzamanın tekrarlamasını tetikleyen çeşitli faktörler
Atopik dermatitin cilt iltihabı özelliği, cildin vücudu kaplayan hemen her bölümünü etkileyebilir. Bununla birlikte, egzama semptomları genellikle vücudun kıvrımları olan kısmında en belirgindir.
Bu nedenle egzama hastaları genellikle dirseklerin iç kısmında, dizlerin arkasında, ensede ve ensenin ön kısmında kaşıntıdan şikayet ederler. Ellerde, yüzde ve sırtta başka belirtiler de görülebilir.
Egzama, erkeklerde penis ve testisler dahil olmak üzere genital bölgeyi bile etkileyebilir. Özellikleri vücudun diğer bölgelerindeki egzama ile aynıdır, ayrıca cinsel organlarda hoş olmayan bir koku ve o bölgedeki ince tüylerin dökülmesi.
Egzama semptomlarının ortaya çıkmasına birden fazla tetikleyici faktör neden olabilir. Egzamanın can sıkıcı semptomlarını kontrol etmenin bir yolu, bu faktörleri tanımaktır.
Ulusal Egzama Derneği'ne göre, egzama semptomlarının ortaya çıkması aşağıdakiler gibi iç faktörler (vücutta) tarafından tetiklenebilir:
- hassas bağışıklık sistemi
- genetik mutasyon,
- ebeveynlerden alerji, astım ve egzama öyküsü,
- kuru cilt koşulları ve
- hormonal değişiklikler.
Bu arada, vücudun dışından egzama semptomlarını tetikleyebilecek faktörler şunları içerir:
- temizlik ürünlerindeki kimyasallar gibi tahriş edici maddelere maruz kalma,
- polen ve gıda gibi alerjenlere maruz kalma,
- stres kaşıntıyı tetikler,
- cildi tahriş edebilecek maddeler içeren giysilerin kullanılması,
- aşırı sıcaklıklara sahip bölgelere taşınmak ve
- bakteriyel ve viral enfeksiyonlar.
Egzama belirtileri zamanla düzelebilir. Ancak, nadiren değil, bu durum aslında daha da kötüleşir. Egzamanın özellikleri hastalığın şiddetine göre de değişebilmektedir.
Şiddetine göre egzama belirtileri
American Family Physician tarafından yayınlanan bir tıbbi raporda, egzama gelişiminin akut, subakut ve kronik olmak üzere üç klinik aşamada gerçekleştiği bilinmektedir. Üçü de semptomların ne kadar çabuk ortaya çıktığı ile ayırt edilir.
Aşağıdakiler, hastalığın gelişim aşamalarına göre egzamanın özellikleridir.
1. Akut egzamanın özellikleri
Akut egzama, başlangıçta ciltte hızla ortaya çıkan küçük kırmızı döküntülerle belirtilir. Bu döküntüler genellikle geçmeyen kaşıntıya neden olur.
Egzamaya bağlı kaşıntı genellikle dayanılmazdır, bu nedenle hastalar derilerini sert bir şekilde kaşıma eğilimindedir. Bu durum günlük aktiviteleri engelleyebilir. Aslında, egzama uykuyu etkileyebilir.
Etkilenen cilt bölgesini sürekli kaşımak cilt iltihabını daha da kötüleştirir. Daha önce kırmızı olan egzama döküntüsü, kabarcıklara, ıslak ve sızan sıvıya dönüştü.
2. Subakut egzamanın özellikleri
Deri iltihabı azalmaya başladığında egzama bir sonraki aşamaya yani subakut'a girer. Subakut egzama, hızla ortaya çıkan akut egzamadan yıllarca sürebilen kronik egzamaya geçiştir.
Subakut aşamadaki egzama, aşağıdaki gibi tipik semptomlara sahiptir:
- sorunlu cilt kurur,
- sorunlu cilt hareket eden veya ülser oluşturan ve
- kaşıntı azalmaya başlar.
3. Kronik egzamanın özellikleri
Kronik egzama, yıllarca süren veya tekrarlayan egzamadır. Bu aşamada kaşıntı azaldı ancak iltihaplı cildi uzun vadede kaşıma veya ovma alışkanlığı likenleşmeye neden olur.
Likenifikasyon, cilt lekelerinin kalın ve pürüzlü göründüğü bir durumdur. Bu nedenle kronik aşamadaki egzama genellikle koyu cilt rengi değişikliği ile karakterizedir.
Egzama belirtileri o kadar çeşitlidir ki bazen tanı değişebilir. Doktorlar bu hastalığı impetigo, sedef hastalığı, uyuz veya kontakt dermatit ve seboreik dermatit gibi diğer dermatit hastalıkları olarak teşhis edebilir.
4. Egzama komplikasyonlarının belirtileri
Hastalık kronik bir aşamaya ulaştığında, hastalar egzama enfeksiyonları geliştirme riski altındadır. Bu komplikasyon, iltihaplanma nedeniyle hasar gören koruyucu cilt tabakasındaki azalmadan kaynaklanır.
Enfekte egzamanın özelliği, açık veya soyulmuş hareket eden cilttir. Bakteriler, mantarlar ve virüsler cildin iltihaplı bölgelerini enfekte edebilir. Enfekte olan en yaygın bakteri türleri şunlardır: Stafilokok ve Streptokok.
Egzama enfeksiyonunu durdurmak zor olacaktır çünkü bu hastalık genellikle bağışıklık sistemini de etkiler ve enfeksiyonun nedeni ile savaşmayı zorlaştırır. Hızlı bir şekilde tedavi edilmezse, enfekte egzama çeşitli komplikasyonlara neden olabilir.
Egzama enfeksiyonu nedeniyle oluşabilecek bazı komplikasyonlar şunlardır:
- impetigo,
- enfeksiyon uçuk simpleks virüsü (HSV),
- yumuşakça contagiosum ve
- egzama herpetikum.
Enfekte egzama belirtileri
Enfekte ciltte egzama belirtileri genellikle daha şiddetli görünür ve aşağıdaki genel özellikleri gösterir.
- Kabarık cilt.
- Çok kaşıntılı cilt.
- Enfekte ciltte yanma hissi var.
- Şiddetli enfeksiyonlar, bir kişinin ateşine ve titremesine neden olabilir.
- Egzamadan etkilenen deriden akıntı, berrak veya beyaz ve sarı renkte irin olabilir.
- Koltuk altı, boyun ve kasıktaki bezlerin şişmesi.
Yukarıdaki çeşitli enfeksiyon semptomlarını yaşadığınızda, enfeksiyon daha ciddi hale gelmeden ve başka komplikasyonlara neden olmadan hemen bir doktora başvurmalısınız.
Enfekte olmuş ancak tedavi edilmemiş veya doğru tedaviyi almayan egzama aşağıdaki komplikasyonlara neden olabilir.
- Egzama uzun ve uzun sürelidir, tedavisi çok zordur.
- Gün geçtikçe kötüleşen kaşıntı ve kabarcıklar.
- Uzun süreli kullanım nedeniyle topikal steroid kremlere karşı direnç (bağışıklık).
- Ciltte skar dokusu/keloidlerin ortaya çıkması.
- Uzun süreli steroid kullanımına bağlı olarak çocuklarda büyüme bozukluklarının varlığı.
- Sepsis (kan zehirlenmesi).
Çocuklarda ve bebeklerde egzama belirtileri
Bebeklerde egzama genellikle ilk 6 aylıkken ortaya çıkmaya başlar. Amerikan Dermatoloji Akademisi'nin bildirdiğine göre, atopik dermatit, yani egzama genellikle bebeklerde ve çocuklarda farklı semptomlar gösterir.
Bebeklerde ve çocuklarda erken evrelerde ortaya çıkan egzamanın özellikleri genellikle çok belirgin değildir. Kırmızı döküntüler daha küçük formlarda ortaya çıkar.
1. Bebeklerde egzama belirtileri
Egzama belirtileri genellikle çocuk 2 ila 3 aylıkken ortaya çıkar. İşte bebeklerde egzama belirtilerinden bazıları.
- Aniden ortaya çıkan bir döküntü.
- Kuru, pullu ve kaşıntılı cilt.
- Semptomlar kafa derisinde ve yüzde, özellikle yanaklarda görülür.
- Pullu cilt çatlayabilir ve sıvıyı sızdırabilir.
- Uyumakta zorluk çünkü cilt çok kaşınıyor.
- Yaralanacak cildin kaşınması nedeniyle enfeksiyonun ortaya çıkması.
Ebeveynler genellikle küçüklerinde bebek bezi egzaması varsa da endişelenirler. Atopik dermatit durumunda, bebeğin bez giyen vücut kısımlarında veya kasık ve kalçalarda nadiren özellikler bulunur.
2. Çocuklarda egzama belirtileri
Çocuklarda egzama belirtileri 2 yaşından ergenliğe kadar ortaya çıkmaya başlar. İşte genellikle çocuklarda görülen egzamanın çeşitli özellikleri.
- Özellikle dirseklerin veya dizlerin kıvrımlarında döküntü. Bazen ellerde, boyunda, ayaklarda veya kalça ve bacakların kıvrımlarında da egzama görülür.
- Cildin iltihaplı bölgesinde dayanılmaz kaşıntı.
- Cildin yüzeyi inişli çıkışlıdır, çünkü ciltte bazen kalıcı olan bir şişkinlik veya kalınlaşma vardır.
- Etkilenen bölgedeki cilt daha açık veya daha koyudur.
Ne zaman doktora görünmeliyim?
Egzama tedavisi görmezseniz egzama semptomları daha da kötüleşebilir ve daha çabuk tekrarlayabilir. Siz veya çocuğunuz aşağıdaki belirtilerle karşılaşırsanız doktora görünmeyi geciktirmemelisiniz:
- Geceleri kaşıntı daha da kötüleştiğinden uyuma güçlüğü.
- Günlük aktiviteler bozulur.
- Cilt ağrıyor.
- Cilt, örneğin kırmızı çizgiler, irin, kabuklar belirerek enfekte görünüyor.
- Yapılan ev ilaçları semptomları hafifletmeye yardımcı olmaz.
- Bozulmuş gözler veya görme.
Egzama tedavi edilemez, ancak ilaçla ortaya çıkan semptomları hafifletebilirsiniz. Egzama semptomlarını mümkün olduğunca erken fark ederseniz, tedavi kesinlikle daha uygun olacaktır.
Sadece bu değil, egzamanın özelliklerini tanımak da hastalığın tekrarını önleyebilir ve doktorun teşhis sürecine yardımcı olabilir.
